چپقی پرسی چیست؟
چپقی پرسی (Street Elbow Press) یک زانو ۹۰ درجه است که یک طرف آن با بوشِ پرسی مخصوص لولههای چندلایه (PEX/PERT-AL-PEX) یا PEX نصب میشود و طرف دیگر آن رزوهدار است. این رزوه میتواند نری (روپیچ) یا مادگی (توپیچ) باشد؛ به همین دلیل چپقی پرسی بهترین راه برای اتصال سریع و ایمنِ خط پرسی به شیرآلات، کلکتورها، پمپها و هر تجهیز رزوهای در فضاهای کمجا است.
کاربردهای رایج
- اتصال لوله پرسی به شیر پیسوار، شیر آلات توکار/روکار، کلکتور و پکیج
- تغییر مسیر ۹۰ درجه در فضاهای محدود (زیرسینک، جعبه کلکتور، موتورخانه)
- گذر از سیستم لولهکشی پرسی به قطعات رزوهای فلزی/برنجی/برنزی
- خطوط آب سرد و گرم، گرمایش رادیاتوری و گرمایش از کف
ساختار و اجزای اصلی
- بدنه: برنج فورجشده با آبکاری نیکل یا کروم برای دوام و مقاومت در برابر خوردگی
- حلقه/آستین پرسی: معمولا فولاد ضدزنگ یا آلیاژ مقاوم، همراه با پنجرهی کنترل عمق
- اورینگ آببند: EPDM برای آب و گرمایش؛ در مدلهای گاز، اورینگ HNBR (معمولا زرد) و فقط با تاییدیه مخصوص
- رزوه: استاندارد لولهکشی BSP/G در سایزهای ½″، ¾″، 1″ (متداول)
انواع چپقی پرسی
- چپقی پرسی روپیچ (Press × Male) – یک سر پرسی، یک سر رزوه نری
- چپقی پرسی توپیچ (Press × Female) – یک سر پرسی، یک سر رزوه مادگی
زاویهٔ رایج ۹۰° است؛ برخی برندها نسخهٔ ۴۵° نیز دارند.
سایزبندی و سازگاری
- سمت پرسی برای لولههای چندلایه: 16، 20، 25، 32 میلیمتر
- سمت رزوه: ½″، ¾″، 1″
- پروفایل فک پرس: بسته به برند U / TH / H / F (حتما پروفایلِ فک را با اتصال سازگار انتخاب کنید)
مزایا در یک نگاه
- نشتی صفر در صورت نصب صحیح و استفاده از فک مناسب
- نصب سریع بدون رزوهتراشی یا تفلونکاری در سمت پرسی
- اشغال فضای کم بهدلیل «استریت» بودن زانو (Male/Female)
- دوام بالا در دما و فشار کاری متعارف سیستمهای ساختمانی
راهنمای انتخاب چپقی پرسی
- نوع رزوه را بر اساس تجهیز مقصد انتخاب کنید: روپیچ یا توپیچ
- سایز پرسی را دقیقا مطابق قطر لوله (16/20/25/32) بردارید
- پروفایل فک پرس (U/TH/…) را مطابق برند اتصال چک کنید
- برای آب گرم/سیستم گرمایشی از مدلهای دارای اورینگ و رِنج دمایی مناسب استفاده کنید
- برای گاز فقط از مدلهای دارای اورینگ HNBR و تاییدیه مخصوص گاز استفاده کنید
- به ارتفاع/جابجایی مرکز تا مرکز و جهت رزوه برای فیتشدن داخل جعبه کلکتور توجه کنید
روش نصب گامبهگام (سمت پرسی)
- برش تمیز: لوله را با قیچی/کاتر مخصوص عمود بر محور ببُرید.
- کالیبراسیون و پخزنی: با ابزار کالیبراتور، لبهٔ داخلی را پخ بزنید تا به اورینگ آسیب نرسد.
- کنترل اورینگ: از سالم و تمیز بودن اورینگ داخل بوش اطمینان بگیرید.
- جا زدن لوله: لوله را تا علامت/پنجرهٔ کنترل بهطور کامل داخل بوش ببرید.
- پرس کردن: فک مناسب (U/TH/…) را دقیقا روی محل حلقه قرار داده و یکبار کامل پرس کنید.
- بازرسی چشمی: تغییر شکل یکنواخت حلقه، خط پرس کامل و عدمِ چروک/کژ شدن را چک کنید.
- اتصال رزوهای: سمت رزوه را با نوار تفلون یا خمیر مناسب و گشتاور منطقی ببندید (زیادهروی نکنید).
خطاهای رایج (و پیشگیری)
- عدم کالیبراسیون/پخزنی: باعث بریدن اورینگ و نشتی میشود.
- پروفایل اشتباه فک پرس: آببندی ناقص؛ همیشه پروفایل صحیح همان برند را بهکار ببرید.
- نیمپرس یا دوبارهپرس: یکبار پرس کامل؛ از تکرار پرس روی همان نقطه خودداری کنید.
- عمق نامُناسب ورود لوله: حتما به علامت/پنجرهٔ بوش دقت کنید.
- بستن بیشازحد رزوه: ترکخوردگی بدنه یا لهشدن آببندی رزوه را در پی دارد.
تست و بهرهبرداری
- پس از اتمام اتصالات، تست هیدرواستاتیک مطابق دستورالعمل پروژه انجام دهید.
- قبل از راهاندازی دائم، چند بار دمای کاری (سرد/گرم) را سیکل کنید و محلهای پرس و رزوه را بازبینی نمایید.
- در سرویس دورهای، بازرسی چشمی و اطمینان از نبودِ نشتی کافی است؛ اتصال پرسی نیاز به ریتایتن ندارد.
جمعبندی
چپقی پرسی راهکاری فشرده، تمیز و بسیار مطمئن برای پیوند دادن لولههای پرسی به تجهیزات رزوهای در زوایای ۹۰ درجه است. با انتخاب درست نوع رزوه، سایز، و پروفایل فک و اجرای صحیحِ برش–کالیبراسیون–پرس، سیستمی کمنشتی و بادوام خواهید داشت که در فضای محدود هم بیدردسر نصب میشود.
پرسش و پاسخ:
تفاوت «چپقی پرسی» با «زانو پرسی» چیست؟
زانو پرسی دو سرِ پرسی دارد؛ اما چپقی پرسی یک سر پرسی و یک سر رزوهای (نری یا مادگی) است تا مستقیما به قطعات رزوهای وصل شود.
از کجا بفهمم فک پرس من با این چپقی سازگار است؟
به پروفایل اعلامشده روی بستهبندی/بدنه (U، TH، H، F و…) نگاه کنید و همان پروفایل را روی دستـگاه پرس انتخاب کنید.
آیا چپقی پرسی برای گاز هم قابل استفاده است؟
فقط مدلهای دارای اورینگ HNBR و تاییدیهٔ مشخص گاز (و منطبق با مقررات محل اجرا) مجازند. برای آب و گرمایش، مدلهای EPDM کفایت میکنند.